روانپزشک، پزشکی است که در زمینه ی درمان اختلالات روانی تخصص دارد. از آنجایی که روانپزشکان مدرک پزشکی دارند و در زمینه ی روانپزشکی آموزش دیده اند، از معدود مشاغلی هستند که می توانند برای مشکلات روانی، دارو تجویز کنند.
روانپزشک نیز مانند پزشک عمومی، علاوه بر روان درمانی، بررسی های فیزیکی انجام می دهد و آزمایش های تشخیصی تجویز می کند.
اگر قصد دارید به روانپزشک مراجعه کنید، خوب است. کار کردن با متخصصی که در تشخیص و درمان اختلالات روانی تخصص دارد، به شما کمک خواهد کرد با چالش های مشکلات روانی مقابله کنید. متخصص اعصاب و روان در شهر ری، می تواند به شما کمک کند دلیل رفتارها و کارهای خود را بدانید و بفهمید که چگونه می توانید برای بهبود کیفیت کلی زندگی خود تغییرات ماندگاری ایجاد کنید. وی می تواند در صورت نیاز برای بهبود علائم، برای شما دارو تجویز کند.
برای کسب اطلاعات بیشتر و یا رزرو نوبت با شماره 02155933481 تماس حاصل فرمایید.
مراقبت ها
روانپزشکان، پزشکان بهداشت روان هستند. تشخیص و درمان مشکلات مربوط به بهداشت روان از وظایف اصلی آن هاست.
روانپزشکان از روش های مختلفی بهره می برند تا تشخیص دهند که مشکل یک فرد، روانی، مربوط به یک مشکل جسمی و یا ترکیبی از هردو مورد است. این امر باعث می شود که روانپزشک نیازمند آن باشد که در زمینه های پزشکی عمومی، روانشناسی، عصب شناسی، زیست شناسی، بیوشیمی و داروشناسی اطلاعات قوی داشته باشد.
روانپزشکان شاید بیشتر از سایر پزشکان در زمینه ی ارتباط پزشک و بیمار مهارت دارند و برای روان درمانی و تکنیک های ارتباطی درمانی دیگر، آموزش دیده اند تا از لحاظ کیفی شرایط روانی را بررسی کنند و مشکلات را تشخیص دهند. درمان ممکن است به صورت سرپایی یا با بستری در بیمارستان روانی انجام شود.
مشکلات روانی طیف گسترده ای دارند؛ اما تعدادی از شناخته شده ترین های آن ها عبارتند از:
- اختلالات اضطرابی، شامل اختلال اضطراب فراگیر (GAD)، اختلال هراس (PD)، فوبیا، اختلال اضطراب اجتماعی (SAD)
- اختلال وسواسی اجباری و اختلالات مربوط به آن، شامل اختلال وسواسی اجباری (OCD)، تریکوتیلومانیا (کندن موی وسواسی) و اختلال احتکار
- اختلالات خوردن، شامل بی اشتهایی عصبی (AN)، اختلال پرخوری، پرخوری عصبی یا بولیمیا (BN)
- اختلالات خلقی، شامل اختلال دوقطبی (BD)، اختلال افسردگی اساسی (MDD) و اختلال خلقی ناشی از مواد (SIMD)
- اختلالات شخصیت، شامل اختلال شخصیت مرزی (BPD)، اختلال شخصیت خودشیفته (NPD)، اختلال شخصیت وسواسی اجباری (OCPD) و اختلال شخصیت پارانوئید (PPD)
- اختلالات روانی، شامل اسکیزوفرنی، اختلال اسکیزوافکتیو و اختلال روانی ناشی از مواد (SIPD)
- اختلالات یادگیری خاص، شامل دیسکلکولیا و دیسلکسیا (نارساخوانی)
راه های تشخیص و درمان مشکلات اعصاب و روان
روانپزشکی زمینه ایست بین روانشناسی (مطالعه ی رفتار و افکار) و عصب شناسی (مطالعه ی مغز و سیستم عصبی). عملاً یک روانپزشک، علائم اختلالات بهداشت روان را به دو صورت بررسی خواهد کرد:
- بررسی تأثیر بیماری، ترومای جسمی، یا مصرف مواد بر رفتار و شرایط روانی فرد
- بررسی علائم باتوجه به تاریخچه ی زندگی فرد و وقایع و شرایط خارجی (مانند ترومای احساسی یا سوء استفاده)
در روشی به نام مدل زیست روانی اجتماعی، روانپزشک باید از ابزار مختلفی استفاده کند تا بتواند تشخیصی را ارائه داده و درمان مناسبی را انجام دهد.
معاینه ی وضعیت روانی
معاینه ی وضعیت روانی (MSE)، بخش مهم ارزیابی بالینی یک مشکل روانی است؛ این یک روش نظام مند برای مشاهده و ارزیابی عملکرد روانی فرد در زمینه ی نگرش، رفتار، قضاوت، خلق و خو، ادراک و فرایندهای فکری می باشد.
روانپزشک براساس مشکل پیش بینی شده، روانپزشک از آزمون های روانشناسی متعددی استفاده می کند تا علائم شخصیتی را شناسایی و شدت آن را مشخص کند. براساس نتایج، روانپزشک به DSM-5 مراجعه می کند تا ببیند آیا علائم با معیار تشخیصی مشکل روانی همخوانی دارند یا خیر.
مثال هایی در این زمینه به شرح زیر است:
- تست های اضطراب مانند پرسشنامه ی اضطراب بک (BAI) و مقیاس اضطراب اجتماعی لایبویتز (LSAS)
- تست های افسردگی مانند مقیاس درجه بندی افسردگی هامیلتون (HAM-D) و مقیاس ناامیدی بک
- تست های اختلال خوردن مانند نظرسنجی رفتار خوردن مینه سوتا (MEBS) و آزمایش اختلالات خوردن (EDE)
- تست های اختلال خلقی مانند مقیاس خودسنجی آلتمن برای شیدایی و تست های اختلال خلقی مانند صفحه نمایشگر احساس من / حال من (ASMR)
- تست های اختلال شخصیتی مانند ارزیابی شدلر وستن (SWAP-200) و ابزار تشخیص اختلال شخصیت مرزی مکالین (MSI-BPD)
- تست های روانی مانند مقیاس اندازه گیری علائم منفی (SANS) و مقیاس اندازه گیری علائم مثبت (SAPS)
تشخیص ها ی بیومدیکال
همانند سایر شرایط پزشکی تشخیص بیماری روانی نیز همراه با فرایند حذف است تا بتوان سرنخ های ممکن را یافت. این فرایند با نام تشخیص افتراقی، شامل ترکیبی از MSE و تست های بیومدیکال برای افتراق علت احتمالی با آن دسته از شرایط با علائم مشابه است.
ابزار بایومدیکال استفاده شده توسط روانپزشک عبارتند از:
- آزمایش جسمی
- مطالعات تصویربرداری های مغزی مانند توموگرافی کامپیوتری (CT)، تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) و توموگرافی گسیل پوزیترون (PET) برای بررسی وجود تومورها، خونریزی یا ضایعات
- الکتروانسفالوگرام (EEG) برای تشخیص مشکلات فعالیت الکتریکی مغز شامل صرع، آسیب به سر یا قطع خونرسانی به مغز
- آزمایشات خون برای بررسی ویژگی های شیمیایی خون، الکترولیت ها، کارکرد کبد، کارکرد کلیه، که ممکن است مستقیم یا غیرمستقیم روی مغز تأثیر بگذارد
- بررسی دارویی برای کشف مواد مخدر یا دارو در نمونه ی خون یا ادرار
- بررسی STD برای کشف سیفلیس، HIV، و سایر عفونت های مقاربتی که ممکن است روی مغز تأثیر بگذارند
روان درمانی
روان درمانی دربرگیرنده ی تشخیص و درمان بیماری روانی است و شامل ویزیت منظم بیمار برای صحبت درباره ی مشکلات، رفتار، احساسات، افکار و روابطش است. هدف روانپزشک، کمک به افراد برای یافتن راه حل مشکلاتشان با استفاده از بررسی الگوهای فکری، رفتارها، تجربیات گذشته و عوامل تأثیرگذار داخلی و خارجی است.
افرادی که تحت روان درمانی قرار می گیرند ممکن است به صورت فردی و یا به عنوان عضوی از خانواده یا گروه به روانپزشک مراجعه کنند. روان درمانی، بنابر تشخیص یا شدت علائم، ممکن است در دوره ی زمانی مشخص یا مداوم انجام شود.
بسیاری از افرادی که دوره ی افسردگی شدیدی را تجربه کرده اند، مستعد تجربه ی مجدد خواهند بود. یک بررسی فراتحلیلی در سال 2014 میزان عود افسردگی بعد از روان درمانی را بررسی کرد.
محققان دریافتند میزان عود متوسط 0.39 است؛ اما افرادی که تحت روان درمانی قرار گرفته اند نسبت به آن هایی که تحت درمان های مقایسه ای بوده اند، کمتر مستعد عود هستند.
داروهای روانپزشکی
عمدتاً در روان درمانی از دارو استفاده می شود و هریک خواص متفاوت و اثرات روانی خاصی دارند. روانپزشک باید بر مکانیسم عمل (چگونگی عملکرد دارو) و فارماکوکینتیک (نحوه ی حرکت دارو در بدن) هر داروی تجویزی، تسلط کامل داشته باشد.
دارودرمانی ترکیبی (استفاده از دو یا چند دارو) معمولاً در روان درمانی استفاده می شود و نیازمند تعدیل های مداوم است تا نتیجه ی مد نظر حاصل شود. دستیابی به ترکیب درست زمانبر خواهد بود معمولاً نوعی فرایند آزمون و خطا می باشد.
داروهای استفاده شده در روان درمانی در 6 گروه دسته بندی می شوند:
- ضد افسردگی ها که برای درمان افسردگی، اختلالات اضطرابی، اختلالات خوردن و اختلال شخصیت مرزی استفاده می شوند
- ضد روان پریشی ها که برای درمان اسکیزوفرنی و دوره های روانی استفاده می شوند
- ضد اضطراب ها که برای درمان اختلالات اضطرابی استفاده می شوند
- کاهش دهنده های فعالیت مانند خواب آورها، آرام بخش ها و داروهای بیهوشی که برای درمان اضطراب اپیزودیک، بی خوابی و هراس استفاده می شوند
- تثبیت کننده های خلق و خو که برای درمان اختلال دو قطبی و اختلال اسکیزوافکتیو استفاده می شوند
- محرک ها که برای درمان ADHD و نارکولپسی استفاده می شوند
سایر درمان ها
مداخلات دیگر ممکن است زمانی که اختلال روانی مقاوم به درمان یا صعب العلاج (مهار نشدنی) است، استفاده شوند؛ که شامل:
- تحریک عمقی مغز (DBS)، که شامل نصب کاوشگرهای الکتریکی برای تحریک بخش هایی از مغز در افراد درگیر افسردگی شدید، جنون، OCD، یا مصرف مواد استفاده می شود.
- الکتروشوک درمانی (ECT)، که شامل وارد کردن جریان الکتریکی خارجی به مغز و درمان اختلال دوقطبی، افسردگی یا کاکاتونیا می باشد.
- جراحی روانی ,استفاده از روش های جراحی مانند سینگولوتومی، تراکتوتومی سابکایودیت (subcaudate tractotomy) و لوکوتومی لیمبیک برای قطع مدارهای خاص در مغز مربوط به OCD و افسردگی شدید
- (Stereotactic subcaudate tractotomy) یک روش جراحی است که برای کاهش اختلالات عاطفی صعب العلاج انجام می شود
برخلاف اثبات فواید آن ها، تمام این مداخلات، بحث برانگیزند و نتایج مختلف و درصد موفقیت های متفاوتی دارند.
فوق تخصصی ها
درمان های فوق تخصصی برای روانپزشکان، به گستردگی شرایطی که باید درمان کنند است. اگر روانپزشک شما فوق تخصص دارد، به این معناست که او بیش از 4 سال رزیدنسی تحصیل کرده تا در یک رشته تخصص بیشتری پیدا کند.
روانپزشکی کودکان
روانپزشکان متخصص در این زمینه، با کودکان و افراد بالغ سروکار دارند تا چالش های مختص این دوره از زندگی را حل کنند. موضوعات ممکن است شامل زندگی خانوادگی، مدرسه، فشار هم سن و سالان، جهت گیری جنسی، مصرف مواد، تصویر بدن و … باشد.
روان درمانی
روانپزشکانی که در زمینه ی روان درمانی تخصص دارند، معمولاً آموزش های بیشتری در زمینه ی روانکاوی و روش های روان درمانی دیگر دیده اند. آن ها می توانند برای بیمارانی با ویژگی های دموگرافیک مختلف، جلسات گفتار درمانی ترتیب دهند تا به عقب و به لایه های اولیه ی آنچه باعث تأثیر بر سیستم اعتقادی فرد شده است و منجر به تأثیر منفی بر افکار و رفتار او شده، برسند.
روانپزشکی اعتیاد
این فوق تخصص، به تشخیص و درمان افرادی که از یک یا چند اعتیاد، شامل اعتیاد به مصرف مواد و همچنین اعتیاد های رفتاری مانند اختلال قماربازی رنج می برند، می پردازد.
روانپزشکی سالمندان
روانپزشکان متخصص در این زمینه، با افراد سالمند سروکار دارند تا مسائل مربوط به افزایش سن، بیماری و راه هایی که مشکلات روانی و عاطفی می توانند در آن ها به وجود بیایند را بررسی کنند.
روانپزشکی قانونی
این فوق تخصص به ارزیابی های روانپزشکی موارد دادگاهی مدنی یا کیفری می پردازد.
روانپزشکان در این زمینه به عنوان مشاور عمل می کنند.
نکات مراجعه
ملاقات با روانپزشک برای اولین بار ممکن است به شدت استرس زا باشد. دانستن اینکه چه چیزی می خواهید و چه سؤالاتی می خواهید بپرسید، می تواند کمک کند که جلسه ی پربارتری داشته باشید.
در اولین ویزیت خود در نظر داشته باشید که یک یا دو ساعت وقت دارید. بسیاری از روانپزشکان بررسی را با سنجیدن علائم حیاتی شما (دمای بدن، ضربان قلب و فشار خون) شروع می کنند؛ حتی ممکن است از شما خون بگیرند. اگر علائم شما نشان دهد که به بررسی های بیشتر نیاز دارید، روانپزشک این کار را خواهد کرد.
متخصص اعصاب و روان در شهر ری، سؤالات بسیاری خواهد پرسید تا اطلاعات بهتری از علائم شما، سابقه ی خانوادگی، سابقه ی پزشکی، درمان های قبلی و مصرف مواد در شما، به دست آورد. همچنین کمک خواهد کرد تا لیست داروهایی که با تجویز پزشک یا بدون تجویز پزشک مصرف می کنید، تهیه کنید.
سعی کنید در طول بررسی تا جایی که می توانید آزاد و صادق باشید و طبق موضوع صحبت کنید تا بحث نظام مند و متمرکز پیش برود.
از آنجایی که این اولین ملاقات شما خواهد بود، سعی کنید روانپزشک خود را بشناسید. آزادانه درباره ی مدارک روانپزشکتان و پیشروی جلسات سؤال کنید. سؤالات نمونه عبارتند از:
- در رابطه با مشکل من چه تخصصی دارید؟
- آیا متخصص مشکل من هستید یا تخصص دیگری دارید؟
- تحصیلات شما و سوابقتان چیست؟
- آیا در شرایط اضطراری می توانم با شما تماس بگیرم؟
- در تعطیلات یا در زمان عدم حضور شما چه کاری باید انجام دهم؟
همچنین باید کاملاً حواستان جمع باشد و سؤالات مرتبطی مانند موارد زیر بپرسید:
- این تست برای چیست؟
- چگونه به تشخیص می رسید؟
- برنامه ی درمانی چیست؟
- آیا به دارو نیاز دارم یا بدون آن درمان می شوم؟
- از کجا تشخیص دادید که این بهترین درمان برای من است؟
- انتظار چه عوارض جانبی داشته باشم؟
- آیا راهی برای کنترل عوارض جانبی وجود دارد؟
- از کی حال من بهتر خواهد شد؟
- از کجا بفهمم که رو به بهبود هستم؟
- اگر عوارض جانبی غیر قابل تحمل باشد چه کاری می توانم انجام دهم؟
حتماً از قبل سؤالات خود را بنویسید تا نکته ای را فراموش نکنید. همچنین باید نکته برداری کنید تا بحث را در جایی ثبت کرده باشید. چنانچه در هر مرحله ای نسبت به درمان مردد شدید، به دنبال راه دیگری باشید؛ مخصوصاً زمانی که باید دارویی مصرف کنید که خطرناک است یا عوارض جانبی جدی به همراه دارد.
چقدر طول می کشد تا درمان نتیجه دهد؟
بعد از پیدا کردن متخصصی که می توانید به او اعتماد کنید و با وی صادق باشید، کمی طول می کشد تا بهبود یابید. در برخی مطالعات اختلال اضطراب پس از سانحه (PTSD)، برای 50% بیماران 15 تا 20 جلسه برای بهبود لازم است (با توجه به گزارش های فردی اندازه گیری علائم). افراد دارای اختلالات شخصیتی یا بیشتر از یک مشکل، برنامه های درمانی طولانی مدت تری نیاز دارند
کلینیک تخصصی و فوق تخصصی اعصاب و روان
خانم دکتـر مریـدیان
متخصص اعصاب و روان،بوردتخصصی روانپزشکی
درمان بیماریهای اعصاب و روان بالغین، سالمندان وکودکان
1-درمان مشکلات بالغین
افسردگی، اختلالات دوقطبی، اضطراب، وسواس، تیک، حملات ترس و هراس، خشم وپرخاشگری، اختلالات خواب، اختلالات جنسی، دردهای جسمی متعدد با منشا عصبی، مشاوره اصلاح تغذیه، چاقی و پرخوری عصبی، بی اشتهایی عصبی، مشاوره ازدواج و خانواده، زوج درمانی، اعتیاد و وابستگی به مواد مخدر و محرک
2- درمان مشکلات سالمندان
افسردگی، اضطراب، اختلالات حافظه و فراموشی، بدخلقی و بدبینی، اختلالات خواب،
3- درمان اختلالات رفتاری کودکان و نوجوانان
کم توجهی و بیش فعالی، پرخاشگری و نافرمانی، تیک، ناخن جویدن، شب ادراری
