پوکی استخوان نوعی بیماری استخوانی است که چنانچه تراکم استخوان و مواد معدنی استخوان کاهش یابد یا کیفیت یا ساختار استخوان تغییر کند، بروز می‌یابد. قدرت استخوان در پی پوکی استخوان کمتر می‌شود و درنتیجه احتمال شکستگی بالاتر می‌رود.
پوکی استخوان یک بیماری خاموش است، چون بیماران مبتلا عموماً هیچ علائمی ندارند و گاهی ابتلا به بیماری حتی تا زمان شکستگی استخوان مشخص نمی‌شود. پوکی استخوان دلیل اصلی شکستگی استخوان آقایان مسن و بانوان پس از یائسگی است. احتمال شکستگی هر استخوانی وجود دارد، اما عموماً استخوان‌های مفصل ران (لگن یا هیپ)، مهره‌های ستون فقرات و مچ دست می‌شکند.
فهرست مطالب
پوکی استخوان چیست؟
پوکی استخوان عارضه‌ای است که استخوان‌ها را درگیر می‌کند. درون استخوان سالم فضاهای کوچکی مانند کندوی زنبور عسل وجود دارد. پوکی استخوان این فضاها را بزرگ‌تر می‌کند و باعث کاهش قدرت و تراکم استخوان می‌شود. همچنین بیرون استخوان ضعیف‌تر و نازک‌تر می‌شود.
پوکی استخوان مختص به گروه سنی خاصی نیست، اما در میان سالمندان، به ویژه بانوان مسن شایع‌تر است. احتمال شکستگی بیماران مبتلا به پوکی استخوان در زمان انجام فعالیت‌های ساده‌ای مانند ایستادن یا راه رفتن بیشتر است. استخوان‌های دنده، مفصل ران (لگن)، مچ دست و مهره‌های ستون فقرات بیش از بقیه استخوان‌ها مستعد شکستگی هستند.
دلایل پوکی استخوان
هرچند علت دقیق ابتلا به پوکی استخوان مشخص نیست، پژوهشگران می‌دانند که پوکی استخوان چگونه ایجاد می‌شود. استخوان‌ها از بافت زنده و در حال رشد تشکیل می‌شود. داخل استخوان‌های سالم اسفنجی‌شکل است؛ به این ناحیه ترابکولار استخوان گفته می‌شود. پوسته بیرونی استخوان متراکم دور استخوان اسفنجی را می‌پوشاند؛ به این پوستۀ سخت استخوان کورتیکال گفته می‌شود.
زمانی‌که پوکی استخوان بروز می‌یابد، «سوراخ‌های» موجود در این «اسفنج» بزرگ‌تر و بیشتر می‌شود، درنتیجه داخل استخوان ضعیف‌تر می‌شود. استخوان‌ها، بدن را نگه می‌دارند و از اندام‌های حیاتی محافظت می‌کنند. همچنین استخوان‌ها کلسیم و مواد معدنی دیگری را در خود ذخیره می‌کنند. وقتی بدن به کلسیم نیاز داشته باشد، این ذخیره در اختیار بدن گذاشته می‌شود و استخوان از نو ساخته می‌شود. این فرایند که به بازسازی استخوان موسوم است، کلسیم مورد نیاز بدن را تأمین می‌کند و در عین حال قدرت استخوان را حفظ می‌کند.
ساخت استخوان تا سی سالگی عموماً بیشتر از تحلیل استخوان است. تحلیل رفتن استخوان پس از 35 سالگی سریع‌تر از تشکیلش می‌شود، درنتیجه کاهش تدریجی تراکم استخوان رخ می‌دهد. اگر به پوکی استخوان مبتلا باشید، کاهش تراکم استخوان با سرعت بیشتری رخ می‌دهد. نرخ تحلیل رفتن استخوان پس از یائسگی سریع‌تر هم می‌شود.
چه کسانی مستعد ابتلا به پوکی استخوان هستند؟
عامل‌های خطر بسیاری وجود دارد که خطر دچار شدن به پوکی استخوان را افزایش می‌دهد؛ سن و جنسیت جزء مهم‌ترین عامل‌ها است.
خطر شکستگی استخوان در اثر پوکی استخوان به موازات افزایش سن بیشتر می‌شود. البته بانوان بالای 50 سال یا بانوانی که یائسگی را پشت سر گذاشته‌اند، بیش از همه در معرض ابتلا به پوکی استخوان هستند. کاهش تراکم استخوان در ده سال نخست پس از یائسگی سریع است، چون یائسگی تولید استروژن را آهسته می‌کندـ استروژن هورمونی است که از تحلیل رفتن شدید استخوان جلوگیری می‌کند.
سن و پوکی استخوان مردان را نیز درگیر می‌کند. شاید برایتان جالب باشد بدانید که آقایان پس از 50 سالگی بیش از سرطان پروستات در معرض خطر شکستگی ناشی از پوکی استخوان قرار دارند. پیش‌بینی می‌شود که استخوان لگن (هیپ) تقریباً هشتاد هزار مرد در هر سال بشکند؛ همچنین احتمال مرگ آقایان در سال پس از شکستگی استخوان هیپ بیش از بانوان است.
بین خطر ابتلا به پوکی استخوان و قومیت ارتباط وجود دارد. بانوان هندواروپایی سفیدپوست و آسیایی بیشتر مستعد ابتلا به پوکی استخوان هستند. البته بانوان آفریقایی ـ امریکایی و هیسپانیک نیز در معرض خطر هستند. احتمال مرگ بانوان آفریقایی ـ امریکایی پس از شکستگی مفصل ران بیش از بانوان سفیدپوست است.
ساختار استخوان و وزن بدن از دیگر عامل‌های خطر پوکی استخوان به شمار می‌آید. افراد ریزاندام و لاغر بیشتر مستعد ابتلا به پوکی استخوان هستند، چون نسبت به افرادی که وزن بیشتر و استخوان‌بندی درشت‌تر دارند، استخوان کمتری دارند.
سابقه خانوادگی نیز خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می‌دهد. اگر والدین یا پدربزرگ و مادربزرگ‌های‌تان نشانه‌های پوکی استخوان، مانند شکستگی مفصل ران پس از یک زمین خوردن ساده را داشته‌اند، شما نیز بیشتر مستعد ابتلا به این بیماری خواهید بود.
ابتلا به بعضی بیماری‌ها و مصرف داروهای خاص نیز خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می‌دهد. چنانچه به یکی از بیماری‌های زیر مبتلا هستید یا بوده‌اید، که بعضی از آنها مرتبط با میازن غیرعادی هورمون‌هاست، بهتر است غربالگری پوکی استخوان را در سنین پایین‌تر انجام بدهید:
- پرکاری غدد تیروئید، پاراتیروئید یا فوق‌کلیوی
- سابقه انجام جراحی درمان چاقی یا جراحی پیوند
- هورمون‌درمانی برای درمان سرطان سینه یا پروستات یا سابقه پریود نشدن در یک یا چند ماه
- بیماری سلیاک یا بیماری التهابی روده
- بیماری‌های خونی مانند مولتیپل میلوما
مصرف بعضی داروها نیز موجب بروز عوارض جانبی‌ای می‌شود که به استخوان‌ها آسیب می‌زند و زمینه‌ساز پوکی استخوان می‌شود؛ از جمله این داروها می‌توان به داروهای استروئیدی، داروهای مورداستفاده برای درمان تشنج و سرطان سینه اشاره کرد. درباره اثر مصرف داروها بر استخوان با پزشک معالج یا دکتر داروساز مشورت کنید.
تاثیر سبک زندگی بر پوک شدن استخوان ها
شاید به نظر برسد که تمام عامل‌های خطر پوکی استخوان مرتبط با امری خارج از کنترل است، اما این‌گونه نیست. بعضی عامل‌های خطر پوکی استخوان را می‌توانید کنترل کنید. می‌توانید درباره عوارض مصرف داروها با پزشک معالجتان گفتگو کنید. همچنین موارد زیر کاملاً تحت کنترلتان است:
عادت‌های غذایی
اگر بدن به اندازه کافی کلسیم و ویتامین دی تولید نکند، خطر ابتلا به پوکی استخوان افزایش می‌یابد. اختلال‌های تغذیه‌ای مانند بولیمی (پرخوری روانی) یا آنورکسی نیز جزء عامل‌های خطری هستند که می‌توان آنها را درمان کرد.
سبک زندگی
بی‌تحرکی و پشت‌میزنشینی خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می‌دهد.
مصرف دخانیات
سیگار کشیدن خطر شکستگی استخوان را افزایش می‌دهد.
مصرف مشروبات الکلی
دو یا چند بار نوشیدن مشروبات الکلی در روز، احتمال ابتلا به پوکی استخوان را بیشتر می‌کند.
نشانه‌ها و علائم پوکی استخوان
پوکی استخوان به آهستگی بروز می‌یابد و ممکن است بیمار تا زمان شکستن استخوان یا شکستگی پس از یک تصادف جزئی مانند زمین خوردن، متوجه ابتلا به این بیماری خاموش نشود. حتی سرفه یا عطسه نیز می‌تواند باعث شکستن استخوان‌های ضعیف‌شده در اثر پوکی استخوان شود.
غالباً استخوان‌های مفصل ران، مچ دست یا مهره‌های بیماران مبتلا به پوکی استخوان می‌شکند. اگر مهره‌ها بشکند، حالت اندامی تغییر می‌کند و بدشکلی گوژپشتی، انحنای شدید یا انحراف ستون فقرات ایجاد می‌شود. همچنین بیماران متوجه کوتاه شدن قدشان می‌شوند یا آن‌که در کمال تعجب می‌بینند لباس‌های‌شان دیگر مانند گذشته اندازه نیست.
احساس ناراحتی شدید در نقاطی که معمولاً پوکی استخوان به آنها آسیب می‌زند، می‌تواند بیانگر شکستگی غیرمترقبه یا شناسایی‌نشده باشد. در صورت بروز این نوع درد باید در اولین فرصت برای ارزیابی وضعیتتان به پزشک مراجعه کنید.
تشخیص پوکی استخوان
پزشکان معمولاً پوکی استخوان را حین غربالگری این بیماری تشخیص می‌دهند. متخصصان کارگروه خدمات پیشگیری امریکا غربالگری را برای گروه‌های زیر توصیه می‌کنند:
- بانوان بالای 65 سال
- بانوان تمام گروه‌های سنی که عامل‌هایی دارند که خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می‌دهد.
از آن‌جا که شواهد کافی در دسترس نیست، این کارگروه توصیه‌ای درباره غربالگری پوکی استخوان برای آقایان ندارد.
وقتی برای ویزیت به پزشک مراجعه می‌کنید، به خاطر داشته باشید که موارد زیر را گزارش دهید:
- شکستگی‌های پیشین
- عادت‌های سبک زندگی مانند تغذیه، ورزش، مصرف مشروبات الکلی و سابقه مصرف دخانیات
- بیماری‌ها و داروهای مصرفی فعلی یا گذشته که می‌تواند باعث کاهش تراکم استخوان و افزایش خطر شکستگی شود.
- سابقه خانوادگی و ارثی ابتلا به پوکی استخوان و بیماری‌های دیگر
- تاریخچه قاعدگی برای بانوان.
پزشک معاینه بالینی، شامل بررسی موارد زیر را انجام می‌دهد:
- کم شدن قد و وزن
- تغییر حالت اندامی
- تعادل و روش راه رفتن
- قدرت عضله: مثلاً توانایی بیمار برای بلند شدن از حالت نشسته بدون استفاده از دست.
همچنین ممکن است پزشک دستور بدهد که آزمایشی برای اندازه‌گیری تراکم مواد معدنی استخوان (BMD) بر روی استخوان خاصی، معمولاً ستون فقرات و مفصل ران، انجام شود. سنجش تراکم مواد معدنی استخوان برای موارد زیر کاربرد دارد:
- تشخیص پوکی استخوان
- تشخیص دادن کاهش تراکم استخوان پیش از ابتلا به پوکی استخوان
- کمک به پیش‌بینی کردن خطر شکستگی در آینده
- پایش اثربخشی درمان فعلی پوکی استخوان
جذب‌سنجی پرتو ایکس با انرژی دوگانه (DXA) متداول‌ترین آزمایشی است که برای سنجش تراکم مواد معدنی استخوان انجام می‌شود. DXA آزمایشی سریع، بدون درد و غیرتهاجمی است. در DXA از تشعشع اندکی استفاده می‌شود، بیمار روی تخت راحتی می‌خوابد تا پرتو ایکس از اسکنر عبور کند و روی بدنش تابانده شود. در این آزمایش BMD استخوان‌بندی بدن در نقاط مختلف مستعد شکستگی، مانند ستون فقرات و مفصل ران اندازه‌گیری می‌شود. سنجش تراکم استخوان با DXA در مفصل ران و ستون فقرات عموماً مطمئن‌ترین راه برای تشخیص پوکی استخوان و پیش‌بینی خطر شکستگی در نظر گرفته می‌شود.
برخی بیماران DXA پیرامونی را انجام می‌دهند که تراکم استخوان مچ دست و پاشنه را اندازه‌گیری می‌کند. دستگاه این نوع DXA قابل‌حمل است و غربالگری را آسان‌تر می‌کند. اما نتایج DXA پیرامونی در پیش‌بینی کردن خطر شکستگی در آینده یا پایش اثرات مصرف دارو بر بیماری به پزشک کمک نمی‌کند.
پزشک نتایج آزمایش سنجش تراکم مواد معدنی استخوان (BMD) را با مقدار متوسط تراکم استخوان افراد جوان سالم و مقدار متوسط تراکم استخوان افراد هم‌سن، هم‌جنس و هم‌نژاد مقایسه می‌کند. اگر نتایج آزمایش بیانگر ابتلا به پوکی استخوان باشد یا اگر تراکم استخوان کمتر از سطح معین باشد و دیگر عامل‌های خطر شکستگی را داشته باشید، پزشک توصیه می‌کند که سبک زندگی‌تان را تغییر بدهید و داروهایی را هم برای کاهش احتمال شکستگی استخوان تجویز می‌کند.
پزشکان گاهی دستور انجام سونوگرافی کمّی (QUS) پاشنه را می‌دهند. این آزمایش استخوان را ارزیابی می‌کند، اما تراکم مواد معدنی استخوان را اندازه‌گیری نمی‌کند. اگر سونوگرافی کمّی بیانگر تحلیل رفتن استخوان باشد، باید آزمایش DXA را برای تشخیص ضعیف شدن استخوان و پوکی استخوان انجام بدهید.
درمان پوکی استخوان
درمان پوکی استخوان با اهداف زیر انجام می‌شود:
- کند کردن روند ابتلا به پوکی استخوان یا پیشگیری از دچار شدن به این بیماری
- حفظ تراکم سالم استخوان و مواد معدنی استخوان
- پیشگیری از شکستگی استخوان
- کاهش درد
- به حداکثر رساندن توانایی بیمار برای ادامه دادن به زندگی روزمره
افراد مستعد ابتلا به شکستگی و پوکی استخوان می‌توانند با اقدامات پیشگیرانه برای تغییر سبک زندگی، مصرف مکمل و داروهای خاص به اهداف فوق دست یابند.
درمان دارویی
داروهای زیر به پیشگیری از پوکی استخوان و درمان آن کمک می‌کنند:
- بیس‌فسفونات‌ها: بیس‌فسفونات‌ها داروهای ضدجذبی هستند که تحلیل رفتن استخوان را آهسته می‌کنند و خطر شکستگی را کاهش می‌دهند.
- آگونیست‌ها یا آنتاگونیست‌های استروژن: پزشکان این دسته از داروها را تعدیل‌کننده‌های انتخابی گیرنده‌های استروژن (SERMS) نیز می‌نامند. این داروها خطر شکستگی ستون فقرات را در دوران پس از یائسگی کاهش می‌دهند.
- کلسی‌تونین: کلسی‌تونین به پیشگیری از شکستگی ستون فقرات پس از یائسگی و مدیریت درد پس از شکستگی کمک می‌کند؛
- هورمون پاراتیروئید مانند تری‌پاراتاید: سازمان غذا و دارو امریکا (FDA) مصرف این هورمون را برای درمان بیمارانی که با خطر بالای شکستگی مواجه هستند، تأیید کرده است، چون این هورمون فرایند تشکیل استخوان را برمی‌انگیزد.
- پادتن‌های مونوکلونال (دنوزوماب و روموسوزوماب): این پادتن‌ها جزء داروهای ایمنی‌درمانی است که برای برخی بیماران مبتلا به پوکی استخوان پس از یائسگی تجویز می‌شود. روموسوزوماب به دلیل دامن زدن به عوارض جانبی احتمالی دارای هشدار جعبه سیاه FDA است. دیگر گونه‌های استروژن و هورمون‌درمانی نیز می‌تواند مفید باشد.
آینده درمان پوکی استخوان
احتمال می‌رود پزشکان در آینده از سلول‌های بنیادی برای درمان پوکی استخوان استفاده کنند. پژوهشگران دریافته‌اند که تزریق کردن نوع خاصی از سلول‌های بنیادی در موش‌ها، پوکی استخوان و تحلیل استخوان را به روشی معکوس می‌کند که می‌تواند برای انسان‌ها نیز مفید باشد.
دانشمندان معتقداند که عامل‌های ژنتیکی تأثیر بسیار زیادی بر تراکم استخوان دارد. پژوهشگران در حال تحقیق هستند تا مشخص کنند که کدام ژن‌ها مسئول تشکیل و تحلیل رفتن استخوان هستند و امیدواراند که به این ترتیب بتوانند درمان جدیدی را برای پوکی استخوان ارائه بدهند.
درمان‌های طبیعی پوکی استخوان
چون داروهای پوکی استخوان بدون عوارض جانبی نیستند، شاید ترجیح بدهید درمان‌های دیگری مانند درمان‌های خانگی و گیاهی را به‌جای مصرف دارو امتحان کنید.
مکمل‌هایی مانند شبدر قرمز، سویا و کوهوش سیاه برای کمک به ارتقاء سلامت استخوان مصرف می‌شود. البته پیش از مصرف این مکمل‌ها، بنا به دلایل زیر باید با پزشک یا دکتر داروساز مشورت کنید:
- مطالعات اندکی وجود دارد که سودمندی مصرف این مکمل‌ها را برای درمان پوکی استخوان تأیید کند. در بعضی موارد هم هیچ مطالعه‌ای انجام نشده است. درنتیجه نمی‌توان مفید بودن این مکمل‌ها را اثبات کرد.
- این مکمل‌ها نیز عوارض جانبی خاص خود را دارند و ممکن است با داروهای دیگر تداخل داشته باشند. پیش از مصرف مکمل‌ها از تمام عوارض جانبی احتمالی‌شان مطلع شوید و اگر دارویی مصرف می‌کنید، احتمال تداخل دارویی را بررسی کنید.
روش‌های پیشگیری از پوکی استخوان
تغذیه و سبک زندگی دو عامل خطر مهمی هستند که می‌توانید آنها را کنترل کنید تا دچار پوکی استخوان نشوید. چنانچه استروژن از دست‌رفته با هورمون‌درمانی جایگزین شود، دفاع محکمی در برابر پوکی استخوان در بانوان یائسه ایجاد می‌شود.
تغذیه و پوکی استخوان
برای حفظ سلامت و قدرت استخوان‌ها باید در تمام عمرتان رژیم غذایی سرشار از کلسیم داشته باشید. یک فنجان شیر بدون چربی یا شیر با چربی 1% حاوی 300 میلی‌گرم کلسیم است.
کلسیم علاوه بر لبنیات، به وفور در سالمون با استخوان، ساردین، کلم کیل، کلم بروکلی، نان و آب‌میوه غنی‌شده با کلسیم، انجیر خشک و مکمل‌های کلسیم نیز وجود دارد. بهترین کار این است که کلسیم مورد نیاز بدن را از مواد غذایی و نوشیدنی‌ها تأمین کنید.
افرادی که به مکمل کلسیم نیاز دارند، نباید از یاد ببرند که بدن در هر بار فقط می‌تواند 500 میلی‌گرم کلسیم را جذب کند. بنابراین مکمل کلسیم را در چند نوبت مصرف کنید، چون مقدار بیش از 500 میلی‌گرم جذب نخواهد شد.
ویتامین دی نیز مهم است، چون در جذب کلسیم به بدن کمک می‌کند. برای تأمین ویتامین D می‌توانید چند بار در هفته در معرض نور خورشید قرار بگیرید یا شیر غنی‌شده بنوشید.
درباره مقدار مناسب مصرف مکمل‌ها با پزشک مشورت کنید. در بعضی موارد پزشک توصیه می‌کند که ویتامین دی بیشتری مصرف کنید. همچنین ممکن است پزشک پیشنهادهایی درباره نوع کلسیم داشته باشد؛ برای مثال احتمال دارد پزشک توصیه کند که به‌جای کربنات کلسیم سیترات کلسیم مصرف کنید. چون سیترات کلسیم برای اثر کردن نیاز به اسید ندارد، انتخابی بهتر برای بیمارانی است که داروهای ضداسید مصرف می‌کنند.
سبک زندگی
سبک زندگی سالم میزان تحلیل رفتن و ضعیف شدن استخوان را کاهش می‌دهد. پس از همین امروز برنامه ورزشی منظمی را شروع کنید. ورزش‌هایی مانند پیاده‌روی، پیاده‌روی سریع، ایروبیک و وزنه‌برداری که عضلات را وادار می‌کنند برخلاف نیروی جاذبه کار کنند، بهترین گزینه‌ها برای تقویت استخوان‌ها هستند. در نوشیدن مشروبات الکلی و کافئین زیاده‌روی نکنید. سیگار و دخانیات را هم کاملاً ترک کنید.
راهکارهای زندگی با پوکی استخوان
اگر پوکی استخوان دارید، باید هر چه زودتر تغییراتی را که گفته شد در سبک زندگی‌تان ایجاد کنید، یعنی تغذیه سالم داشته باشید، به اندازه کافی ورزش کنید، در مصرف الکل و کافئین زیاده‌روی نکنید و سیگار نکشید. توصیه‌های پزشک را به دقت رعایت کنید. همچنین هر کاری می‌توانید برای پیشگیری از زمین خوردن در داخل و خارج خانه انجام بدهید. ضمناً شاید بهتر باشد که برای ارزیابی به پزشک مراجعه کنید تا پزشک در صورت لزوم استفاده از وسایل کمکی را توصیه کند.
پیشگیری از زمین خوردن در خانه
- هر وسیله‌ای مانند قالیچه و سیم‌های شل را که ممکن است باعث به‌هم‌ریختگی و زمین خوردن شود، از روی کف زمین جمع کنید. اگر باید کف خانه‌تان مفروش باشد، حتماً از ترمز فرش برای ثابت نگه داشتنش استفاده کنید.
- دقت کنید که نور خانه کافی باشد تا بتوانید همه جا را به خوبی ببینید.
- از شوینده‌هایی که باعث لغزنده شدن کف می‌شود، استفاده نکنید.
- اگر چیزی روی زمین ریخت، لکه را فوراً پاک کنید.
- در سرویس بهداشتی میله‌هایی بزنید تا بتوانید برای حفظ تعادل از آنها بگیرید.
- پلکان باید حتماً نرده محافظ داشته باشد.
پیشگیری از زمین خوردن خارج خانه
- از نورپردازی مناسب محوطه خانه مطمئن شوید و وقتی بیرون بروید که نور کافی وجود داشته باشد تا بتوانید اطراف را به خوبی ببینید.
- از کوله‌پشتی یا نوع دیگری از کیف استفاده کنید که دست‌ها را آزاد بگذارد.
- خرابی‌های محوطه خانه را تعمیر کنید و وسایلی را که باعث زمین خوردن می‌شود، جمع کنید.
- کفش محکمی بپوشید که کفش لغزنده نباشد.
مسلماً کارهای بسیار زیاد دیگری را می‌توان برای جلوگیری از زمین خوردن انجام داد، بااین‌حال رعایت توصیه‌های زیر می‌تواند نقطه شروع خوبی باشد. همچنین وقتتان را به گونه‌ای تنظیم کنید که مجبور به عجله کردن نشوید، چون وقتی عجله دارید، دقت و احتیاطتان کمتر می‌شود.
ورزش‌های مفید برای پوکی استخوان
تغذیه مناسب تنها کاری نیست که می‌توانید برای حمایت از سلامت استخوان‌ها انجام بدهید. ورزش، به‌ویژه ورزش‌های تحمل وزن نیز بسیار مهم است.
برای انجام حرکات تحمل وزن لازم است که پاها یا دست‌ها روی زمین یا سطح دیگری ثابت و محکم قرار بگیرد. از جمله ورزش‌های تحمل وزن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بالا رفتن از پله‌ها
- تمرین‌های مقاومتی مانند:
- پرس پا
- اسکات
- شنا
- تمرین با وزنه، مانند ورزش با:
- کش مقاومتی
- دمبل
- دستگاه‌های ورزشی مقاومتی
ورزش‌های فوق به این دلیل مفیداند که باعث می‌شوند عضلات به استخوان‌ها فشار بیاورند و آنها را بکشند. این روند به بدنتان می‌گوید که باید بافت استخوانی جدیدی ایجاد شود که استخوان‌ها را تقویت می‌کند.
البته مزایای ورزش کردن محدود به این مورد نیست. ورزش علاوه بر اثرات مفید فراوانی که بر وزن و سلامت قلب دارد، می‌تواند تعادل و هماهنگی را نیز بهبود دهد که به نوبه خود به جلوگیری از زمین خوردن کمک می‌کند. پیش از شروع یک برنامه ورزشی جدید حتماً با پزشک معالجتان مشورت کنید.
پرسش‌های متداول
آیا پوکی استخوان خطرناک است؟
پوکی استخوان می‌تواند جدی و خطرناک باشد. شکستن استخوان می‌تواند زندگی بیمار را تغییر بدهد یا حتی جانش را به خطر بیندازد. بسیاری از بیماران مبتلا به پوکی استخوان که دچار شکستگی مفصل ران می‌شوند، ظرف یک سال پس از شکستگی از دنیا می‌روند.
کودکان نیز دچار پوکی استخوان می‌شوند؟
کودکان نیز دچار پوکی استخوان می‌شوند. پوکی استخوان در دوران کودکی عموماً پیامد ابتلا به یک بیماری زمینه‌ای (پوکی استخوان ثانویه) یا اختلال ژنتیکی، مانند استئوژنز ایمپرفکتا است.
ممکن است در دهه سوم زندگی دچار پوکی استخوان شوم؟
هرچند پوکی استخوان در اشخاص پیرتر شایع‌تر است، جوانان نیز گاهی دچار پوکی استخوان می‌شوند؛ برای مثال خانم‌هایی که در دهه سوم، چهارم و پنجم زندگی قرار دارند، ممکن است پیش از یائسگی به پوکی استخوان مبتلا شوند.
چرا احتمال مبتلا شدن خانم‌ها به پوکی استخوان بیشتر است؟
زنان بیش از مردان مستعد ابتلا به پوکی استخوان هستند، چون تغییرات هورمونی که در دوران یائسگی رخ می‌دهد و مستقیماً بر تراکم استخوان‌ها اثر می‌گذارد. استروژن هورمون زنانه‌ای است که برای حفظ سلامت استخوان‌ها ضروری است. میزان استروژن پس از یائسگی رو به کاهش می‌گذارد و درنتیجه تراکم استخوان به سرعت کم می‌شود.
پیاده‌روی تراکم استخوان را افزایش می‌دهد؟
پیاده‌روی یکی از ورزش‌های تحمل وزن است که به تشکیل استخوان‌های قوی و حفظ قدرت استخوان‌ها کمک می‌کند و به همین دلیل ورزش فوق‌العاده‌ای به شمار می‌آید. پیاده‌روی علاوه بر بهبود سلامت استخوان‌ها، تعادل، هماهنگی و قدرت عضلات را نیز افزایش می‌دهد که به نوبه خود از سقوط و شکستگی‌های مرتبط جلوگیری می‌کند. به‌این‌ترتیب سلامت کلی بدن ارتقاء می‌یابد.
پوکی استخوان درمان قطعی خاصی دارد؟
پوکی استخوان درمان قطعی ندارد، البته به کمک درمان‌های مختلف می‌توان از پوکی استخوان جلوگیری کرد و بیماری تشخیص داده شده را مدیریت نمود.
