عصب‌کشی، درمان ریشه یا اندودنتیکس یکی از عمل‌های دندانپزشکی است که برای درمان عفونت مرکز دندان انجام می‌شود. به کمک درمان ریشه می‌توان دندانی را نجات داد که اگر عصب‌کشی نشود، چاره‌ای جز کشیدنش وجود ندارد. کوتاهی در رعایت بهداشت دهان و دندان، کمبود فلوراید یا زیاده‌روی در خوردن خوراکی‌های قندی باعث پوسیدگی دندان می‌شوند. باکتری‌ها لایه‌های عمیق‌تر دندان را تخریب می‌کنند و در نهایت به پالپ دندان می‌رسند. عفونت کردن بافت دارای عصب و خون، به درد شدیدی دامن می‌زنند. دراین حالت درمان باید بدون تأخیر انجام شود؛ دلیل فوریت عصب‌کشی فقط آرام کردن درد و جلوگیری از بروز مشکلات زیبایی نیست، درمان ریشه باید فوراً انجام شود تا از بروز عوارض جدی مانند اندوکاردیت عفونی پیشگیری شود.
فهرست مطالب
عصب کشی در درمانگاه ولی عصر شهرری
دندانپزشکی درمانگاه ولی عصر شهرری یکی از مجهزترین مراکز دندانپزشکی در جنوب تهران می‌باشد که خدمات عصب کشی و درمان ریشه در این مرکز توسط مجرب‌ترین دندانپزشکان به صورت تخصصی انجام می‌شود. مهارت پزشکان این مرکز درمانی، مواد مورد استفاده با کیفیت، هزینه‌های درمانی مناسب و موقعیت جغرافیایی آن، این مرکز را به بهترین مرکز دندانپزشکی شهرری تبدیل کرده است.
مراجعین عزیز می‌توانند برای ویزیت و مشاوره رایگان تمامي ايام هفته به جز روزهاي تعطيل از ساعت 9:00 الي 14:00 به بخش دندانپزشکی درمانگاه مراجعه کرده و در اولین فرصت ممکن برای عصب کشی و درمان دندان های خود اقدام کنند.
نشانی و اطلاعات تماس مجتمع درمانگاهی خیریه ولی عصر
آدرس: شهرری، میدان نماز، جنب مسجد جامع ارشاد، درمانگاه شبانه روزی خیریه ولی عصر(عج) شهرری
تلفن: 55933484-021 و 55933481-021
چه زمانی عصب‌کشی ضرورت می‌یابد؟
درمان ریشه زمانی ضرورت می‌یابد که عکس رادیوگرافی نشان بدهد عفونت باکتریایی به پالپ دندان آسیب زده است. پالپ در اثر عفونت باکتریایی ملتهب می‌شود و اجازه می‌دهد که باکتری‌ها تکثیر و منتشر شوند.
علائم عفونت پالپ دندان عبارت است از:
- درد هنگام خوردن یا آشامیدن خوراکی‌های داغ یا سرد
- درد هنگام جویدن یا گاز زدن
- لق شدن دندان
- علائم فوق در پی پیشرفت کردن عفونت به علت مردن پالپ از بین می‌رود.
پس از آن به نظر می‌رسد که دندان التیام یافته، اما واقعیت این است که عفونت در تمام سیستم کانال ریشه پخش شده است.
در نهایت علائم دیگری بروز می‌یابد:
- عود کردن درد هنگام جویدن یا گاز زدن
- ورم لثه در نزدیکی دندان عفونی
- ترشح چرک از دندان درگیر
- ورم کردن گونه یا فک
- تیره‌تر شدن رنگ دندان
بسیار مهم است که به محض بروز دندان درد به دندانپزشک مراجعه کنید. اگر دندان عفونت کند، پالپ نمی‌تواند به تنهایی خود را درمان کند. باقی ماندن دندان عفونی در دهان شرایط را وخیم‌تر می‌کند. همچنین چنانچه عفونت درون دندان تثبیت شود، احتمال موفقیت‌آمیز بودن اندودنتیکس کمتر می‌شود.
آنتی‌بیوتیک دارویی است که از آن برای درمان عفونت‌های باکتریایی استفاده می‌شود، اما این دارو برای درمان عفونت‌های کانال ریشه مؤثر نیست. البته آنتی‌بیوتیک به درمان عفونتی که فراتر از ریشه دندان پخش شده و باعث ورم شده است، کمک می‌کند.
مزایای عصب‌کشی
مهم‌ترین مزایای درمان ریشه به شرح زیر است:
- جلوگیری از از دست دادن دندان
- جلوگیری از عفونت کردن دندان مجاور
- کمک به زیباتر شدن دندان
- پیشگیری از تحلیل رفتن استخوان فک
- ارتقاء سلامت دهان و دندان و سلامت عمومی
- بدون درد بودن
آمادگی قبل از عصب‌کشی
دندانپزشک قبل از درمان ریشه از دندان مورد نظر عکس می‌گیرد تا تصویر واضحی از کانال‌های ریشه داشته باشد و گستردگی آسیب را ارزیابی کند. برای گرفتن عکس رادیوگرافی دندان بیماران می‌توانند به بخش رادیوگرافی دندانپزشکی مراجعه کنند. اندودنتیکس(متخصص عصب کشی) معمولاً با استفاده از بی‌حسی موضعی انجام می‌شود؛ دندانپزشک دندان عفونی و لثه دورش را با تزریق داروی مسکن و بی‌حسی بی‌حس می‌کند.
عصب‌کشی چگونه انجام می‌شود؟
خارج کردن پالپ دندان
دندانپزشک ورقه‌ای لاستیکی را دور دندان می‌اندازد تا مطمئن شود که دندان حین درمان خشک می‌ماند. همچنین این ورقه اجازه نمی‌دهد که مواد شیمیایی مورداستفاده در طول درمان را ببلعید یا استنشاق کنید. متخصص درمان ریشه حفره‌ای را در تاج دندان ـ بخش صاف بالای دندان ـ ایجاد می‌کند تا به بافت نرم واقع در مرکز دندان (پالپ) برسد؛ سپس پالپ عفونی باقی‌مانده را خارج می‌کند.
تمیز کردن و پر کردن کانال ریشه
متخصص ریشه کانال ریشه را پس از خارج کردن پالپ، تمیز و بزرگ‌تر می‌کند. کانال ریشه معمولاً بسیار باریک است و به همین دلیل پر کردنش سخت است. دندانپزشک از مجموعه‌ای از فایل‌های کوچک برای بزرگ کردن کانال‌ها و دادن شکلی منظم به آنها استفاده می‌کند تا بتواند کانال‌ها را به راحتی پر کند.
دندان‌های قدامی(ثنایا) و نیش(دندان‌های گاز زدن) معمولاً یک ریشه با یک کانال ریشه دارند. دندان‌های آسیاب کوچک و آسیاب(دندان‌های جویدن) دو یا سه ریشه دارند که هر کدام یک یا دو کانال ریشه دارد. هرچه تعداد ریشه‌های دندان بیشتر باشد، عصب‌کشی بیشتر طول می‌کشد. ممکن است لازم باشد که این بخش از درمان در چند جلسه انجام شود؛ دراین صورت دندانپزشک مقدار کمی دارو را در کانال تمیزشده قرار می‌دهد تا دارو باکتری‌های باقی‌مانده را در فاصله بین دو جلسه از بین ببرد. سپس دندانپزشک دندان را به‌طور موقت پر می‌کند و می‌بندد. چنانچه علائم عفونت، مانند تب یا ورم (آبسه) بزرگ، وجود داشته باشد، دندانپزشک آنتی‌بیوتیک برای کمک به مدیریت عفونت و پیشگیری از عفونت بیشتر تجویز می‌کند.
بستن و ترمیم دندان
متخصص ریشه دارو و پرکردگی موقت را در جلسه بعد برمی‌دارد و کانال ریشه را پر می‌کند. کانال‌های ریشه حین پر کردن مهروموم می‌شود تا از عفونت مجدد جلوگیری شود.
چون احتمال شکستن دندان عصب‌کشی‌شده بیشتر است، دندانپزشک توصیه می‌کند که دندان را روکش کنید تا روکش از دندان محافظت کند.
دندان اندودنتیکس گاهی اوقات تیره رنگ می‌شود، به‌ویژه اگر دندان در اثر آسیب‌هایی مانند ضربه خوردن به دندان مرده باشد. چند روش برای درمان تغییررنگ دندان وجود دارد که سفید کردن دندان با مواد شیمیایی یکی از آنهاست.
روکش کردن دندان
روکش دندان واقعی را به‌طور کامل می‌پوشاند. ممکن است لازم باشد برای جلوگیری از شکستن دندان عصب‌کشی‌شده آن را روکش کنید.
روکش‌های دندانی از مواد زیر ساخته می‌شود:
- فلز یا پرسلن (یا هر دو)
- سرامیک
- پودر شیشه
دندانپزشک دندان را با دریل تراش می‌دهد تا کوچک‌تر شود و روکش را جایگزین ساختار تراش‌داده‌شده می‌کند. برای آن که روکش به‌طور سفارشی ساخته شود، شکل و اندازه مناسبش تضمین شود و به درستی در دهان جای بگیرد، از دندان‌ها قالب گرفته می‌شود. دندانپزشک روکش را با سیمان مخصوص دندانپزشکی به دندان تراش داده‌شده می‌چسباند.
اگر فقط مقدار کمی از دندان پس از اندودنتیکس باقی مانده باشد، متخصص ریشه می‌تواند پست را در کانال ریشه قرار بدهد و با سیمان بچسباند تا از آن برای نگهداشتن روکش استفاده کند.
دوران بهبودی پس از درمان ریشه
بسیار مهم است که در دوران نقاهت پس از عصب‌کشی از دندانتان مواظبت کنید. دندان ترمیم‌شده پس از اتمام درمان ریشه نباید درد داشته باشد، هرچند تا چند روز در ناحیه دندان عصب کشی شده احساس ناراحتی خواهید کرد. می‌توانید برای تسکین درد و ناراحتی مسکن مصرف کنید. در صورت وجود درد یا ورم پس از مصرف مسکن به دندانپزشک مراجعه کنید. تا زمانی که درمان ریشه تمام نشده است، از دندان تحت‌درمان برای گاز زدن و جویدن غذاهای سفت استفاده نکنید.
در اکثر موارد می‌توان لزوم عصب‌کشی مجدد را از طریق رعایت توصیه‌های زیر از بین برد:
- تمیز نگهداشتن دندان
- زیاده‌روی نکردن در مصرف خوراکی‌های قندی
- ترک سیگار و دخانیات
طول عمر دندان عصب کشی شده
اندودنتیکس معمولاً در نجات دادن دندان و از بین بردن عفونت موفق عمل می‌کند. تقریباً 90% دندان‌های عصب‌کشی‌شده 8 تا 10 سال عمر می‌کنند.
طول عمر دندان اندودنتیکس به عامل‌هایی همچون موارد زیر بستگی دارد:
- میزان دندان طبیعی باقی‌مانده
- تلاش بیمار در تمیز نگهداشتن دندان
- نیروهای گاز زدن وارد بر دندان
اگر دندان عصب‌کشی‌شده را تمیز نگه دارید، انتظار می‌رود که دندان عمری طولانی داشته باشد. روکش کردن دندان پس از درمان ریشه برای بهبود نرخ بقای دندان مهم است. اما اگر عفونت عود کند، درمان ریشه تکرار می‌شود. چنانچه درمان با رعایت استانداردهای بالا انجام شده باشد و عفونت همچنان وجود داشته باشد، عمل کوچکی به نام اپیکواکتومی برای برداشتن نوک ریشه و درمان عفونت انجام می‌شود.
معایب عصب‌کشی
درد: هرچند تزریق داروی بی‌حسی باعث می‌شود که دردی را حین درمان احساس نکنید، اما تحمل قدری درد در روزهای پس از اندودنتیکس کاملاً عادی است. درد پس از عصب‌کشی می‌تواند از دردی مبهم و سنگین تا درد کوتاه‌مدت تیز و تیرکشنده متغیر باشد، البته این درد با مصرف مسکن‌های بدون‌نسخه قابل‌کنترل است. گاهی اوقات مقدار بسیار کمی باکتری در دندان باقی می‌ماند و باعث درد و عفونت در هفته‌ها و ماه‌های بعد از درمان ریشه می‌شود. این وضعیت نادر است، اما اگر پس از گذشت یک هفته از عصب‌کشی دچار درد شدید، حتماً در اولین فرصت به دندانپزشک مراجعه کنید.
ترک‌های تشخیص‌داده‌نشده در ریشه: ترک‌های مویی دندان زمینه را برای رشد باکتری‌ها و عفونت مجدد فراهم می‌کند. بنابراین دندانپزشک باید دندان را به دقت معاینه کند تا مطمئن شود که ترک تشخیص‌داده‌نشده‌ای وجود ندارد.
ساییدگی ترمیم: ماده مورداستفاده برای بستن کانال ریشه به مرور زمان ساییده می‌شود. در این صورت باکتری‌ها می‌توانند دوباره وارد ریشه دندان شوند و به این ترتیب عفونت دوباره شروع می‌شود.
دندانپزشک بهترین روش را برای مراقبت از دندان‌ها پس از درمان ریشه توصیه می‌کند تا احتمال بروز عوارض فوق به حداقل برسد. معاینات دوره‌ای دندانپزشکی را جدی بگیرید تا در صورت نیاز به درمان مجدد در اسرع وقت مطلع شوید.
هزینه عصب‌کشی
هزینه نهایی اندودنتیکس بسیار متغیر است و به عامل‌هایی همچون شهر و کلینیک محل انجام درمان، روش پر کردن دندان، تعداد ریشه‌های تحت‌درمان و استفاده احتمالی از میکروسکوپ بستگی دارد. عصب‌کشی ارزان‌ترین درمان نیست، اما به کمک آن می‌توان دندان را نجات داد و از دست دردی آزاردهنده خلاص شد.
پرسش‌های متداول
عصب‌کشی دندان در چند جلسه انجام می‌شود؟
کل درمان با توجه به روش مورداستفاده دندانپزشک در یک یا دو جلسه انجام می‌شود. تفاوت اصلی در رویکردها به قابلیت زنده ماندن پالپ بستگی دارد. اندودنتیکس معمولاً مستلزم خارج کردن بافت زیست‌پذیر تحت بی‌حسی موضعی است. به این ترتیب دندانپزشک می‌تواند درمان ریشه را در یک جلسه، البته یک جلسه طولانی معمولاً یک تا سه ساعته کامل کند.
چنانچه روش فوق ممکن نباشد، مانند زمانی که بیمار مبتلا به هموفیلی است، پالپ پیش از درآوردن تخریب می‌شود. دندانپزشک تاج دندان را در جلسه اول آماده می‌کند و ماده‌ای را برای تخریب بافت‌های داخلی دندان تزریق می‌کند ـ به این عمل مسموم کردن دندان می‌گویند. دندانپزشک بافت‌های نکروزه را در جلسه دوم برمی‌دارد و کانال‌ها را پر می‌کند. زمان بین جلسه‌ها معمولاً یک تا دو هفته است.
آیا درمان ریشه دردناک است؟
چون بیماران داروی بی‌حسی دریافت می‌کنند، درمان ریشه دردناک‌تر از عمل‌های معمول دندانپزشکی مانند پر کردن یا کشیدن دندان عقل نیست. با این‌حال عصب‌کشی معمولاً کمی ناراحت‌کننده‌تر است و بی‌حسی آن بیشتر طول می‌کشد، حتی ممکن است ناراحتی خفیفی تا چند روز وجود داشته باشد.
آیا دندان در اثر درمان ریشه می‌میرد؟
عصب‌کشی دندان را نمی‌کشد و دندان پس از اتمام درمان ریشه می‌تواند عملکرد معمول خودش را داشته باشد. بااین‌حال عصب‌های داخل دندان، حین درمان ریشه خارج می‌شود، البته این عصب‌ها اثر عملکردی بسیار اندکی در دندان کاملاً رشدکرده دارند.
آیا دندانی که عصب کشی می‌شود نیاز به روکش دارد؟
نیاز دندان به روکش پس از اندودنتیکس، به شدت به محل دندان در دهان بستگی دارد ـ دندان‌های عقب دهان مانند آسیاب و آسیاب کوچک بیشتر برای جویدن به کار برده می‌شوند و معمولاً به روکش نیاز دارند، حال آن‌که روکش کردن دندان‌های قدامی و نیش که عملکرد جویدن ندارند، همیشه لازم نیست.
پس از درمان ریشه چه غذاهایی می‌توانم بخورم؟
سعی کنید پس از اندودنتیکس غذاهای نرمی، مانند پوره سیب، ماست، تخم مرغ و ماهی میل کنید که به جویدن بسیار کم نیاز دارند. غذاهای سفت یا داغی که ممکن است به دندان‌های‌تان آسیب بزند، میل نکنید. برخی دندانپزشکان توصیه می‌کنند که تا چند ساعت پس از عصب‌کشی و تا زمان از بین رفتن بی‌حسی دهان چیزی نخورید تا زبان یا گونه‌ها را تصادفاً گاز نگیرید.
درمان ریشه بهتر است یا کشیدن دندان؟
همیشه بهتر است لبخند سالم و طبیعی‌تان را حتی‌الامکان حفظ کنید، عصب‌کشی درمان مناسبی برای نجات دادن دندان است. کشیدن و سپس جایگزینی دندان نیازمند درمان‌ها و تعداد جلسات بیشتر است و حتی ممکن است بر دندان‌های مجاور و لثه‌های نگهدارنده دندان اثر بگذارد.
دندان پس از عصب‌کشی سیاه می‌شود؟
دندان گاهی پس از اندودنتیکس کمی تغییررنگ می‌دهد یا لکه‌هایی به نام لکه‌های داخلی روی آن ایجاد می‌شود، این لکه‌ها در واقع نقاط خونریزی کردن داخلی دندان است و درنتیجه بخش داخلی دندان زرد یا تیره می‌شود. خوشبختانه می‌توان دندان را پس از بلیچینگ داخلی (غیرزنده) سفید کرد.
پس از عصب‌کشی می‌توانم در محل کار یا تحصیل حاضر شوم؟
هرچند ناحیه درمان ریشه عموماً به مدت 2 تا 4 ساعت پس از درمان بی‌حس است، اکثر بیماران می‌توانند مستقیماً پس از اندودنتیکس به مدرسه، دانشگاه یا محل کار برگردند.
