آزمایش خون به معنای تجزیه و تحلیل آزمایشگاهی موادی است که در خون وجود دارند. ممکن است از بیمار خواسته شود که آزمایش خون انجام دهد تا پزشک بتواند بیماری مانند دیابت یا کلسترول خون بالا را با ارائه ی روش های درمانی، کنترل کند. پزشک با مطالعه ی نتایج آزمایش خون میتواند تصمیمات مهمی درباره تشخیص بیماری یا ارائه درمان برای بیمار، اتخاذ کند.
آزمایش خون بهترین ابزار پیشگیری است که پزشکان در اختیار دارند. ما در مجتمع درمانگاهی خیریه ولی عصر در شهر ری، از بهترین فناوری‌ها جهت تشخیص و درمان بیماریها استفاده می‌کنیم. متخصصین ما در مجتمع درمانگاهی خیریه ولی عصر آماده اند تا به هر نحو ممکن به شما کمک کنند. با شماره های 02155933481 و 02155933484 تماس بگیرید تا از خدمات این مرکز درمانی برخوردار شوید.
فهرست مطالب
آزمایش خون چیست؟
آزمایش خون برای اندازه گیری یا بررسی سلول ها، مواد شیمیایی، پروتئین ها یا سایر مواد موجود در خون استفاده می شود. آزمایش خون، همچنین به عنوان ارزیابی خون نیز شناخته می شود، آزمایش خون یکی از رایج ترین انواع آزمایشات محیط آزمایشگاهی است. آزمایش خون، اغلب به عنوان بخشی از مراحل معاینه منظم در نظر گرفته میشود.
آزمایش خون چه مواردی را نشان می دهد؟
برخی از آزمایش‌های خون می‌توانند به پزشک کمک کنند تا نحوه عملکرد ارگان‌های مختلف بدن را بررسی کند. نمونه‌هایی از اندام‌هایی که عملکرد نادرست آنها در آزمایش خون قابل مشاهده است عبارتند از تیروئید، کبد یا کلیه‌ها.
پزشک شما همچنین میتواند از آزمایش خون برای جستجوی نشانه ها یا علائم مرتبط با بیماریها و عارضه ها استفاده کند. مانند:
- دیابت
- اچ آی وی (HIV)
- کم خونی
- سرطان
- بیماری عروق کرونر قلب
حتی اگر فردی بیماری قلبی نداشته باشد، آزمایش خون می تواند نشان دهد که آیا ممکن است در خطر ابتلا به این بیماری باشد یا خیر.
سایر آزمایش‌های خون می‌توانند نشان دهند که آیا داروهایی که مصرف می‌کنید به درستی عمل میکنند یا خیر. میزان انعقاد خون را نیز از این طریق میتوان ارزیابی کرد.
آماده شدن برای آزمایش خون
برای اکثر آزمایشات خون، نیازی به آماده سازی فرد نیست. این آزمایش ها برای این است که پزشک ببینند خون شما در شرایط عادی چگونه است.
برای برخی از آزمایشات خون، شما مجبور خواهید بود برای مدت معینی قبل از آزمایش خون، غذا نخورید (ناشتا باشید). این معمولاً به معنای عدم خوردن یا نوشیدن چیزی بعد از نیمه شب قبل از آزمایش است. این آزمایشات اغلب برای صبح زود برنامه ریزی می شوند.
پزشک به شما اطلاع می‌دهد که آیا باید قبل از آزمایش خون ناشتا باشید یا خیر.
روش آزمایش
برای گرفتن آزمایش خون ، تکنسینی به نام فلبوتومیست(تکنیسین خونگیری) از یک سوزن برای گرفتن نمونه خون استفاده می کند. اگر دیدن سوزن ها شما را عصبی می کند این موضوع را میتوانید به تکنسین بگویید. او می تواند به شما کمک کند احساس راحتی بیشتری داشته باشید. همچنین میتوانید در حین عمل نگاهتان را به سمت دیگری برگردانید و یکی از اعضای خانواده یا دوستان خود بخواهید تا حواس‌تان را پرت کند.
در بیشتر موارد، نمونه از رگ بازوی شما گرفته می شود. شما در حالت نشسته یا درازکش خواهید بود. ممکن است از شما خواسته شود مشتتان را باز وبسته کنید. تکنسین یک نوار لاستیکی دور بازوی شما می بندد. به محض مشاهده رگ، تکنسین آن ناحیه را تمیز می کند و سپس سوزن را وارد رگ می کند. ممکن است درد کوچکی احساس کنید. هنگامی که تکنسین به اندازه کافی خون گرفت، سوزن را بیرون آورده و بانداژ چسبی را روی محل قرار می دهد. ممکن است از شما خواسته شود که محل را محکم فشار دهید تا خونریزی متوقف شود.
بعد از خونگیری
نمونه خون شما به آزمایشگاه ارسال می شود. سپس تکنسین های آموزش دیده به دنبال اطلاعاتی هستند که پزشک آنها را خواسته است. این فرآیند ممکن است یک روز یا یک هفته یا حتی بیشتر نیز طول بکشد. برای اطلاع از نتایج آزمایش با دفتر ارائه دهنده خدمات آزمایشگاهی تماس بگیرید.
انواع مختلف خدمات آزمایش خون ارائه شده در شهر ری
آزمایش خون را می توان به روش های مختلفی استفاده کرد، مانند کمک به تشخیص یک بیماری، ارزیابی سلامت اندام های خاص یا غربالگری برای برخی از عارضه های ژنتیکی.
آزمایش کلسترول خون
کلسترول یک ماده چرب است که بیشتر توسط کبد از غذاهای چرب موجود در رژیم غذایی جذب می شود و برای عملکرد طبیعی بدن حیاتی است.
داشتن سطح بالای کلسترول می تواند به افزایش خطر مشکلات جدی مانند حملات قلبی و سکته قلبی منجر شود.
سطح کلسترول خون را می توان با یک آزمایش خون ساده اندازه گیری کرد. ممکن است از شما خواسته شود که ۱۲ ساعت قبل از آزمایش (که معمولاً شامل زمان خواب نیز می شود) غذا نخورید تا مطمئن شوید که تمام غذا به طور کامل هضم شده و تأثیری بر نتیجه آزمایش نخواهد داشت، اگرچه این مورد همیشه ضروری نیست.
شمارش کامل سلول های خون
آزمایش شمارش کامل سلول های خون، یک آزمایش خون بسیار رایج است که گاهی به آن شمارش کامل خون یا معاینه کامل خون نیز می گویند. این یک آزمایش برای سلامت عمومی بدن است، اما همچنین می تواند اطلاعاتی در مورد طیف وسیعی از عارضه ها نیز ارائه دهد.
آزمایش شمارش کامل خون به بررسی تعداد، نوع و اندازه سلول‌های مختلف خون شما می‌پردازد، از جمله:
- گلبول های قرمز خون که اکسیژن را در سراسر بدن حمل می کنند
- گلبول های سفید خون که با عفونت مبارزه می کنند
- پلاکت ها که به انعقاد خون کمک می کنند
این آزمایش همچنین میزان هموگلوبین، پروتئینی که اکسیژن را در سراسر بدن حمل می کند و در گلبول های قرمز خون یافت می شود، را اندازه گیری می کند.
آزمایش کشت خون
کشت خون برای تشخیص و شناسایی باکتری ها و مخمرها (نوعی قارچ) در خون انجام می شود. عفونت‌های جریان خون معمولاً توسط باکتری‌ها (باکتریمی) ایجاد می‌شوند، اما می‌توانند توسط قارچ (قارچ‌آمی) یا ویروس (ویرامی) نیز ایجاد شوند. منبع عفونت معمولاً یک محل خاص در بدن است. اگر سیستم دفاعی ایمنی و گلبول های سفید نتوانند عفونت را در منبع خود نگه دارند، ممکن است عفونت به جریان خون سرایت کند. هنگامی که بدن به این موضوع واکنش بیش از حد نشان می دهد و باعث آسیب به اندام های بدن و متوقف کردن عملکرد صحیح آنها می شود، به آن سپسیس می گویند. اگر سپسیس همچنین باعث کاهش جریان خون در اندام های بدن شود، به آن شوک سپتیک می گویند که یک بیماری جدی، طاقت فرسا و اغلب کشنده است.
آزمایش کشت خون در تشخیص چندین بیماری دیگر نیز نقش دارد. اندوکاردیت، التهاب و عفونت پوشش داخلی قلب یا دریچه‌های قلب، میتواند ناشی از عفونت جریان خون باشد. افرادی که دارای دریچه های مصنوعی قلب یا مفاصل مصنوعی هستند در معرض خطر بیشتری برای عفونت پس از جراحی قرار دارند، اگرچه این عفونت ها شایع نیستند. آلودگی مستقیم خون از “سوزن های کثیف” با مصرف داروی داخل وریدی، یا به طور بالقوه از کاتترهای داخل وریدی یا تخلیه های جراحی می تواند منجر به عفونت جریان خون شود. به طور مشابه، هرکسی که سیستم ایمنی بدنش به دلیل بیماری زمینه‌ای (مثلاً لوسمی یا اچ آی وی) یا درمان دارویی (مثلاً عوامل سرکوب‌کننده سیستم ایمنی) به درستی کار نمیکند، احتمال بیشتری برای مبتلا شدن به عفونت‌های جریان خون دارد.
اگر کشت خون شما مثبت باشد، باکتری خاص عامل عفونت شناسایی می شود و آزمایش حساسیت آنتی بیوتیکی انجام می شود تا به پزشک شما بگوید کدام آنتی بیوتیک برای درمان موثر است. اگر مخمرها باعث عفونت شوند، درمان مناسب برای عفونت های قارچی انجام می شود.
آزمایش گلوکز خون
این آزمایش میزان گلوکز خون شما را اندازه گیری می کند. گلوکز یک قند ساده است که انرژی بدن را تامین می کند.
افراد مبتلا به دیابت اغلب گلوکز خون خود را در خانه کنترل می کنند. این کار با استفاده از آزمایش خون انگشت و دستگاه مخصوص انجام می شود و نه نمونه خون گرفته شده از ورید.
ممکن است برای تعیین سطح قند خون، از بیمار خون گرفته شود. ممکن است از شما خواسته شود که از روز قبل ناشتا باشید.
اگر در معرض خطر ابتلا به دیابت هستید، یا اگر علائم یا نتایج آزمایشی که حاکی از دیابت است داشته اید، ممکن است به این آزمایش نیاز داشته باشید.
آزمایشات استاندارد گلوکز خون، سطح قند خون شما را در یک بازه زمانی خاص اندازه گیری می کند.
سطوح بالای گلوکز می تواند نشان دهنده دیابت یا خطر ابتلا به دیابت باشد. شرایط دیگری نیز وجود دارد که می تواند باعث افزایش سطح گلوکز شود. شما باید با پزشک خود صحبت کنید که نتایج آزمایش با توجه به شرایط خاص شما چه معنایی دارد.
گروه خونی
این کار قبل از اهدای خون یا تزریق خون انجام می شود تا بررسی شود که گروه خونی شما چیست.
اگر به شما خونی داده شود که با گروه خونی شما مطابقت نداشته باشد، سیستم ایمنی شما ممکن است به گلبول های قرمز خون حمله کند، که می تواند منجر به عوارض بالقوه مرگ آوری شود.
گروه خونی در دوران بارداری نیز مورد استفاده قرار می گیرد، زیرا خطر کوچکی وجود دارد که جنین ممکن است گروه خونی متفاوتی با مادرش داشته باشد، که می تواند منجر به حمله سیستم ایمنی مادر به گلبول های قرمز نوزاد شود. این بیماری به عنوان بیماری رزوس شناخته می شود.
اگر گروه خونی خود را نمی دانید، خون شما حداقل یک بار در طول بارداری آزمایش می شود تا مشخص شود که آیا خطر ابتلا به بیماری رزوس وجود دارد یا خیر.
اگر آزمایش نشان داد که خطر ابتلا به بیماری رزوس وجود دارد، میتوان دارویی تزریق کرد که مانع از حمله سیستم ایمنی مادر به سلول‌های خونی نوزادش شود.
آزمایشات آنزیم قلبی
آزمایشات آنزیم قلبی، می تواند بررسی کند که آیا عضله قلب آسیب دیده است یا خیر، و نشان می دهد که آیا فرد دچار حمله قلبی شده است یا خیر.
رایج ترین آزمایش تروپونین است. این آزمایش جایگزین سایر آزمایشات آنزیم قلبی که قبلا انجام میشد ، شده است، زیرا دقیق تر است.
تروپونین پروتئینی است که در عضله قلب یافت می شود. هنگامی که عضله قلب آسیب می بیند، تروپونین در جریان خون آزاد می شود و سطح آن در خون بالا می رود. این امر ممکن است در حین و بعد از حمله قلبی رخ دهد. اغلب آزمایش بیش از یک بار برای نظارت بر آسیب انجام می شود. اگر پزشک مشکوک باشد که ممکن است بیمار دچار حمله قلبی یا سایر انواع آسیب به عضله قلب شود، ممکن است به این نوع آزمایش نیاز داشته باشد.
تست الکترولیت
الکترولیت ها مواد معدنی موجود در بدن از جمله سدیم، پتاسیم و کلرید هستند که کارهایی مانند حفظ تعادل آب سالم در بدن را انجام می دهند.
تغییرات در سطح الکترولیت ها می تواند دلایل مختلفی داشته باشد، از جمله کم آبی بدن، دیابت یا مصرف برخی داروها.
فاکتورهای انعقاد خون
آزمایش‌های انعقادی میزان لخته شدن خون و مدت زمان انعقاد خون را اندازه‌گیری میکنند. به عنوان مثال می توان به آزمایش زمان پروترومبین (PT) و آزمایش فعالیت فیبرینوژن اشاره کرد.
انعقاد خون یک فرآیند حیاتی است که به بدن شما کمک می کند خونریزی پس از بریدگی یا زخم را متوقف کند. اما یک لخته در ورید یا شریان می تواند کشنده باشد زیرا می تواند جریان خون را به مغز، قلب یا ریه های شما مسدود کند. این می تواند باعث حمله قلبی یا سکته شود.
نتایج آزمایش انعقاد خون بر اساس سلامت شما و هر بیماری زمینه ای که ممکن است بر لخته شدن خون تأثیر بگذارد متفاوت است.
از نتایج این آزمایش می توان برای تشخیص موارد زیر استفاده کرد:
- سرطان خون
- خونریزی بیش از حد (هموفیلی)
- ترومبوز
- شرایط کبدی
- کمبود ویتامین K
آزمایش کروموزوم (کاریوتایپینگ)
این آزمایش برای بررسی دسته‌هایی از مواد ژنتیکی به نام کروموزوم استفاده میشود.
با شمارش کروموزوم ها (هر سلول باید ۲۳ جفت داشته باشد) و بررسی شکل آنها، ممکن است بتوان ناهنجاری های ژنتیکی را تشخیص داد.
می توان از آزمایش کروموزوم برای موارد زیر استفاده کرد:
- برای کمک به تشخیص اختلالات رشد جنسی، مانند سندرم عدم حساسیت به آندروژن
- برای زوج‌هایی که سقط جنین مکرر داشته اند، تا معلوم شود آیا مشکل کروموزومی میتواند عامل سقط باشد یا خیر.
تست عملکرد کبد
هنگامی که کبد آسیب می بیند، موادی به نام آنزیم را در خون آزاد می کند و سطح پروتئین های تولید شده توسط کبد شروع به کاهش می کند.
با اندازه‌گیری سطح این آنزیم‌ها و پروتئین‌ها، میتوان تصویری از عملکرد خوب کبد ایجاد کرد.
این می تواند به تشخیص برخی بیماری های کبدی، از جمله هپاتیت، سیروز (اسکار کبد) و بیماری کبدی مرتبط با الکل کمک کند.
آزمایش کلسیم خون
میزان کلسیم خون مهم است زیرا برای استخوان های قوی لازم است. ماهیچه ها، اعصاب و قلب شما برای کارکرد صحیح به کلسیم نیاز دارند، در حالی که کلسیم به انعقاد خون نیز کمک می کند.
تقریباً تمام کلسیم بدن در استخوان ها و دندان ها یافت می شود. بقیه آن نیز در خون یافت می شود. شما هر روز مقداری کلسیم در ادرار خود از دست می دهید. پزشک همچنین ممکن است ادرار شما را آزمایش کند تا بفهمد کلیه شما چقدر کلسیم دفع می کند.
دلایل احتمالی زیادی وجود دارد که چرا ممکن است به آزمایش کلسیم خون نیاز داشته باشید. اگر دائما خسته، ضعیف، تشنه هستید یا اشتهای خود را از دست داده اید، مکررا نیاز به ادرار کردن دارید، یبوست یا درد در ناحیه شکم دارید، پزشک ممکن است مشکوک شود که کلسیم بیش از حد در خون شما وجود دارد. اگر در اطراف دهان و دست‌ها و پاها بی‌حسی می‌شوید، یا اگر دچار اسپاسم عضلانی می‌شوید، ممکن است پزشک در نظر بگیرد که کلسیم خون شما بسیار کم است.
آزمایش کلسیم اطلاعاتی در مورد میزان کلسیم خون شما ارائه می دهد، اما در مورد کلسیم موجود در استخوان ها اطاعاتی ارائه نمیکند.
برای درک درست نتایج آزمایش، باید با پزشک خود مشورت کنید.
آزمایش سرطان خون
تعدادی آزمایش خون می تواند برای کمک به تشخیص سرطان های خاص یا بررسی اینکه آیا شما در معرض خطر ابتلا به نوع خاصی از سرطان هستید یا خیر، انجام می شود.
اینها شامل تست هایی برای:
آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA)
این تست می تواند به تشخیص سرطان پروستات کمک کند، اگرچه می تواند مشکلات دیگری مانند بزرگ شدن پروستات یا پروستاتیت را نیز تشخیص دهد.
آزمایش پروتئین CA125
پروتئینی به نام CA125 می تواند نشان دهنده سرطان تخمدان باشد، اگرچه می تواند نشانه موارد دیگری مانند بارداری یا بیماری التهابی لگن نیز باشد.
آزمایش ژنتیکی ژن های BRCA1 و BRCA2
نسخه‌های خاصی از این ژن‌ها می‌توانند احتمال ابتلای زنان به سرطان سینه و سرطان تخمدان را تا حد زیادی افزایش دهند. اگر این نوع سرطان در خانواده شما وجود داشته باشد، ممکن است انجام این آزمایش از سوی پزشک تجویز شود.
گنادوتروپین جفتی انسان
گنادوتروپین جفتی انسان یا آزمایش و تعیین سطح hcg معمولاً برای تأیید یا نظارت بر بارداری استفاده می شود. به آن تست بارداری نیز می گویند. می تواند آزمایش خون یا ادرار باشد.
این آزمایش میزان هورمون hcg را در ادرار یا خون اندازه گیری می کند. این هورمون معمولاً تنها زمانی در بدن وجود دارد که یک زن باردار باشد. پس از لانه گزینی تخمک بارور شده در رحم، جفت شروع به تولید آن می کند.
گاهی اوقات، زنان همچنین ممکن است به تومورهای شکمی مبتلا شوند که hcg تولید می کنند.
کیت های تست بارداری خانگی که می توانید از سوپرمارکت ها و داروخانه ها خریداری کنید، میزان hcg را در ادرار آزمایش میکنند. آزمایش ادرار می تواند hcg را تقریباً از اولین دوره از دست رفتن قاعدگی تشخیص دهد.
آزمایش hcg خون ممکن است حاملگی را زودتر تشخیص دهد( از حدود یک هفته پس از حاملگی)
تست عملکرد تیروئید
این آزمایش برای آزمایش خون شما از نظر سطح هورمون محرک تیروئید (TSH) و در صورت نیاز، تیروکسین و تری یدوتیرونین (هورمون های تیروئید) استفاده می شود.
اگر سطح این هورمون‌ها کم یا زیاد باشد، به این معنی است که دچار بیماری تیروئیدی مانند کم کاری تیروئید یا پرکاری تیروئید هستید.
تست عفونت مقاربتی
بسیاری از عفونت های مقاربتی (STIs) را می توان با استفاده از آزمایش نمونه خون تشخیص داد. این آزمایش‌ها اغلب با نمونه‌های ادرار یا نمونه برداری های بافت عفونی برای تشخیص دقیق‌تر ترکیب می‌شوند.
نتایج آزمایش خونی که درست پس از ابتلا به عفونت انجام میشود، دقیق نیست. برای مثال، برای عفونت HIV ، ممکن است لازم باشد حداقل یک ماه صبر کنید تا آزمایش خون بتواند ویروس را شناسایی کند.
نتایج آزمایش خون
پس از گرفتن نمونه خون، تکنسین خونگیری آن را در یک بطری گذاشته و با نام و مشخصات شما، بطری را برچسب گذاری میکند. سپس نمونه به آزمایشگاه فرستاده میشود، جایی که بسته به آنچه که بررسی میشود، زیر میکروسکوپ یا با مواد شیمیایی آزمایش میشود.
نتایج به بیمارستان یا پزشک شما ارسال می شوند. برخی از نتایج آزمایش در همان روز یا چند روز بعد آماده خواهند شد، اگرچه برخی دیگر ممکن است تا چند هفته بعد آماده شوند. به شما اطلاع داده می شود که نتایج شما چه زمانی آماده می شوند و چگونه به شما ارائه خواهند شد.
گاهی اوقات، دریافت نتایج می تواند استرس زا و ناراحت کننده باشد. اگر در مورد نتیجه آزمایش نگران هستید، ممکن است دوست یا خویشاوند مورد اعتماد خود را برای گرفتن نتیجه بفرستید.
سوالات متداول
آزمایش خون کامل شامل چه مواردی است؟
اگر پزشک شما آزمایش خون کامل را تجویز کند، ممکن است آزمایش‌های زیر را دریافت کنید:
- آزمایش پانل لیپید(یا چربی): سطح کلسترول اچ دی ال (HDL) (چربی خوب) و کلسترول ال دی ال ((LDL (چربی بد) را اندازه گیری می کند.
- آزمایش پانل متابولیک پایه(یا جامع): خون شما را از نظر گلوکز، کلسیم، الکترولیت ها، پتاسیم، دی اکسید کربن، سدیم، کلرید، کراتینین و نیتروژن اوره خون بررسی می کند.
آیا در صورت وجود ویروس، در آزمایش خون نشان داده میشود؟
بله. باکتری ها، ویروس ها و قارچ ها می توانند در مایعات بدن مانند خون ظاهر شوند. آزمایش تشخیص آنها، کشت خون نام دارد.
آزمایش خون معمولی چه چیزی را بررسی می کند؟
یک آزمایش خون معمولی، شمارش کامل سلول های خون است که به آن شمارش کامل خون نیز می‌گویند، برای شمارش گلبول‌های قرمز و سفید خون و همچنین اندازه‌گیری سطح هموگلوبین و سایر اجزای خون انجام میشود. این آزمایش می تواند کم خونی، عفونت و حتی سرطان خون را نیز نشان دهد.
آیا آزمایش خون، همه سرطان ها را نشان می دهد؟
همه سرطان ها در آزمایش خون نشان داده نمی شوند. آزمایش خون می تواند اطلاعاتی در مورد وضعیت کلی سلامت مانند عملکرد تیروئید، کلیه و کبد ارائه دهد. با آزمایش های بیشتر تقریباً همه سرطان ها را می توان تشخیص داد
